یک جنایت و چند روایت؛ بالاخره چه کسی میرزا کوچک‌خان را کشت؟
تاریخ انتشار: ۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۶۸۱۱۳
دستِ‌کم تا ۱۵ سال پیش نقل قول و روایت غالب درباره سرانجام «میرزا کوچک‌خان» این بود که وقتی فقط هشت نفر از جنگلی‌ها ازجمله گائوک آلمانی (هوشنگ) در کنارش مانده بودند، میرزا در مسیر رفتن به خلخال و در راه کوهستانی «گیلوان» میان برف و کولاک گرفتار شد، از پا درآمد، دولتی‌ها جسد یا پیکر نیمه جانش را یافتند، فردی به نام «رضا اسکستانی» سر میرزا را از تن جدا کرده و.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کمی هندی
در روزشمار سایت‌های تاریخی برای ۲ اردیبهشت سال ۱۳۴۲چنین مناسبتی را می‌بینید: «علی‌اصغر رضایی، ۸۵ ساله که در ماه آذر۱۳۰۰ پس از کشتن میرزاکوچک‌خان جنگلی سرِ وی را به طمع کسب پاداش از تن جدا کرده بود، امروز به جرم نگهداری ۵ کیلو تریاک در منزل خود بازداشت شد!» این روزشمار‌ها به خبر و گزارش جذاب و خواندنی روزنامه «اطلاعات» در تاریخ سوم اردیبهشت سال۱۳۴۲ استناد کرده‌اند. در این مطلب پیرمرد ۸۵ ساله برای اینکه اثبات کند قاچاقچی تریاک نیست خاطراتش را تعریف کرده و مدعی است مدت‌ها توپچی بوده و برای نبرد با جنگلی‌ها به گیلان اعزام شده، درنهایت هم او و گروهش میرزا کوچک‌خان را در حال فرار گیر انداخته و خودش هم میرزا را که ریش بلند و موی بور داشت و سرش طاس بود، سر بریده و به رشت و تهران برده است و باقی ماجرا.... البته در تصاویری که از سر میرزا باقی مانده، نه موهایش آنچنان بور و نه اینکه طاس است. پیرمرد شاید برای اینکه حواس خبرنگار را از ۵ کیلو تریاک کشف‌شده در خانه‌اش پرت کند، آخر داستان به سبک فیلم‌های هندی از عاشق شدن، ازدواج و مرگ زودهنگام همسرش هم گفته است!
از خانقاه به تهران
علاقه‌مندان به تاریخ و نهضت جنگل در سال۱۳۴۲ را نمی‌دانیم ولی آنهایی که پس از انقلاب ماجرا‌های نهضت جنگل را دنبال می‌کردند، کسی جز «رضا اسکستانی» یا «اشکستانی» را به عنوان کسی که سر میرزا را از تن جدا کرده نمی‌شناختند. براساس خیلی از روایت‌هایی که هنوز هم به آنها استناد می‌شود، شخصی به نام «کَرَم» که از خلخال عازم گیلان بود در راه و میان برف و یخ «میرزا کوچک‌خان» و همراهش را که آخرین لحظات زندگیشان را می‌گذراندند، پیدا کرد. با سرعت خودش را به نزدیک‌ترین روستا یعنی «خانقاه» رساند و همراه چند نفر برگشت تا اجساد میرزا و گائک یا همان هوشنگ را به روستا برسانند. گویا «سالار شجاع» برادر «امیر مقتدر تالش» از جریان باخبر می‌شود، با سوارانش به خانقاه می‌رود و به «رضا اسکستانی» دستور می‌دهد در برابر چشمان اشکبار روستاییان سر از بدن نیمه‌جان میرزا جدا کند. بعد هم جسد بدون سر را در گورستان خانقاه به خاک سپرد. رضا اسکستانی سر میرزا را پس از بریدن بُرد و به خان تالش تحویل داد. «سالار شجاع» هم برای خوش‌خدمتی و گرفتن هدایا، سر سردار جنگل را از تالش به رشت منتقل می‌کند تا چند روزی هم در ژاندارمری «شالکوه» رشت در معرض تماشای عموم گذاشته شود. درنهایت هم «خالو قربان» یار سابق و دشمن فعلی‌اش برای گرفتن پاداش بیشتر، آن را به تهران برده و تقدیم رضاخان کرد.
نفس راحت کشیدن
در منابع معتبر و محققانه تاریخی هم درباره نحوه شهادت میرزا کوچک‌خان و ماجرای بریدن سر و فرستادن آن به تالش، رشت و تهران، روایت‌های مختلف و گاه متضاد وجود دارد. برخی از این روایت‌ها حضور فردی به نام «اسکستانی» را تأیید می‌کنند، بعضی نامی از او نمی‌برند، اما هیچ‌کدام از «علی‌اصغر رضایی» یا فردی با مشخصات او حرفی نزده‌اند. برخی روایت‌ها را به نقل از کتاب «نهضت جنگل از ظهور تا افول» تألیف کورش اسدالله‌پور بخوانید: «سر میرزا کوچک‌خان را آوردند به شهر... بعد تلگرافی راپرت به تهران عرض کردم که سر میرزا کوچک‌خان در دفتر حاضر است. دستور آمد بفرستید به تهران... ملاحظه می‌شود که ارسال سر بریده هم به تهران دستوری بوده، یعنی برای رؤیت و نفس راحت کشیدن!»،
«.. خبر فوت آن شهید به گیلان می‌رسد و چند نفر قزاق با کسان سردار مقتدر به طرف خلخال حرکت می‌کنند و وقتی به خانقاه می‌رسند که اهالی جمع شده و با احترامات فوق‌العاده می‌خواستند جنازه را در قبرستان جنب خانقاه دفن کنند. (یعنی معلوم می‌شود که فوت اتفاق افتاده بود) فوراً از دفن مانع می‌شوند. شبانه فتح‌الله‌خان، قوم سردار مقتدر تالش در خلخال بی‌خبر از همراهان خود و اهالی، سر آن شهید راه وطن را از بدن جدا ساختند»، «از قرار تقریر کسانی که در آنجا بودند، گویا به هنگام بریدن سر (میرزا) نفس هم داشته و خون به قسمی جاری شده که قبرستان پر از خون می‌گردد!»
۲۰ سال بعد
سر بریده میرزا بالاخره به تهران می‌رسد و به رضاخان تقدیم می‌شود. او دستور می‌دهد سر را در گورستان حسن‌آباد دفن کنند. کمی بعد «کاس‌آقا حسام» (کاس آقاخیاط) دوست صمیمی و یار قدیمی میرزا، مخفیانه سر میرزا را از گورکن گرفته و به رشت می‌برد و در محله سلیمان‌داراب دفن می‌کند. برخی منابع نوشته‌اند پس از شهریور۱۳۲۰ علاقه‌مندان به میرزا مخفیانه، پیکر میرزا را هم از محل دفن اولیه به سلیمان‌داراب منتقل می‌کنند. منابع دیگری هم گفته‌اند: «در شهریور۱۳۲۰ آزادی‌خواهان گیلان تصمیم گرفتند جسد میرزا را با تشریفات شایسته‌ای از خانقاه به رشت حمل کنند. مصادف با جلوگیری مقامات دولتی شدند. ناگزیر ساده و بدون کشمکش جسد به رشت منتقل و در جوار سر مدفون شد». میرزا کوچک‌خان در پایان نامه‌ای که تقریباً یک ماه پیش از شهادت برای «میرزا آقا عربانی» فرستاد، نوشته بود: «امروز دشمنانمان ما را دزد و غارتگر خطاب می‌کنند و حال آنکه هیچ قدمی به‌جز در راه آسایش و حفظ مال و ناموس مردم برنداشته‌ایم. ما این اتهامات را می‌شنویم و حکمیت را به خداوند قادر و حاکم علی‌الاطلاق واگذار می‌کنیم».
منبع: روزنامه قدس
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردیمنبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: میرزا کوچک خان جنگلی نهضت جنگل میرزا کوچک خان سر میرزا روایت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۶۸۱۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روایت امام جمعه تهران از حمله سپاه به اسرائیل
آفتاب‌‌نیوز :
امام جمعه تهران افزود: او شخصیتی بود که در مدرسه قرآن و عترت تربیت شد و با کوله باری از معرفت و تقوا و ورع و با بینش عمیق اجتماعی و سیاسی و درک درست از واقعیت‌های فکری در جامعه حدود نیم قرن در راه اعتلای فکری و عقلانی و علمی جامعه اسلامی قلم زد و با دستیابی به مقام شامخ شهادت به لقای خدای سبحان شتافت.
امام جمعه موقت تهران با اشاره به اهمیت علم که در قرآن هم به آن اشاره شده است، اظهار کرد: این قلم است که راه را برای ارتقای جامعه بشری در پرتو علم هموار می‌کند. قلم نقش انتقال علم به انسان را دارد و قلم راه برای فراگیری همه علوم برای انسان فراهم کرده است. انسان در میان همه پدیده‌ها از بالاترین ظرفیت و استعداد برای فراگیری دانش برخوردار است. جامعه آراسته به قسط که انسان‌های عادل آن را به پا می‌دارند، دستاورد آراستگی به علم و تصمیمات مبتنی بر دانش است.
حجت الاسلام ابوترابی‌فرد با اشاره به برگزاری اجلاس بین المللی ایران و آفریقا، گفت: در هفته گذشته در هفتم اردیبهشت ماه دومین دور از اجلاس بین المللی ایران و آفریقا برگزار شد. این اجلاس مهم که با ابتکار دولت سیزدهم برگزار شده است، با حضور نمایندگان عالی رتبه از کشور‌های قاره ثروتمند آفریقا و با حضور بیش از ۳۰ تن از وزرای اقتصادی ۳۰ کشور آفریقایی برگزار شد. لازم می‌دانم از رئیس جمهور و وزیر صمت برای برگزاری این اجلاس تشکر کنم. همچنین بر تلاش‌های موفق وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در شکل‌گیری دبیرخانه این اجلاس در وزارت صمت برای پیگیری تصمیمات آن، تاکید کنم.
خطیب موقت نماز جمعه تهران با اشاره به ظرفیت‌های قاره آفریقا، اظهار کرد: قاره آفریقا با حضور بیش از ۵۴ کشور، بیش از ۳۰ درصد از ذخایر طبیعی جهان، ۴۰ درصد از ذخایر طلا و ۹۰ درصد از ذخایر پلاتین جهان را در اختیار دارد و بر اساس گزارش بانک بین‌المللی پول در میان ۱۰ کشوری که در سال ۲۰۲۳ بالاترین سرعت و شتاب را در رشد اقتصادی داشتند، ۶ کشور آفریقایی قرار دارد. تحکیم رابطه با این قاره کهن و ثروتمند و انسان‌های آراسته به فضیلت آن که در طول قرون گذشته مورد ستم استکبار جهانی قرار گرفتند، یک ضرورت است.
حجت الاسلام ابوترابی‌فرد در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به عملیات وعده صادق، بیان کرد: بحث دیگری که در این خطبه در حوصله وقت موجود به آن می‌پردازم عملیات درخشان «وعده صادق» است. در فضای جنگ شناختی وضعیت میدان را تفسیر‌ها و روایت‌ها تعریف می‌کنند و حماسه وعده صادق نیازمند روایت صحیح است که باید به آن پرداخت. به دو نگاه متفاوت در حجم این عملیات می‌پردازم که در این خصوص فرمانده مقتدر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تصریح کرد، این عملیات می‌توانست بسیار گسترده باشد، ولی ما عملیات محدودی را در اندازه شرارت دشمن خبیث انجام دادیم، اما از نگاه تحلیلگران نظامی عملیات بسیار گسترده بود. دنیای غرب این عملیات را آغاز تحولی بنیادین در منطقه و معادلات سیاسی و نظامی تعریف می‌کند. در این نبرد درخشان رژیم صهیونیستی، آمریکا، انگلیس، فرانسه و کشور‌های همسو با آنها از تمام کارت‌ها و ظرفیت‌های دفاعی خود استفاده کرده و آن را به کار بردند، اما ایران از تعداد محدودی از کارت‌های تهاجمی خود بهره گرفت و این نشان دهنده وضعیت میدان است.
وی ادامه داد: به قول یکی از کارشناسان مؤسسه «برو کینز» این عملیات اقدامی از جنس هشدار بود و با این حال از نظر راهبردی، مقیاس دامنه و پیچیدگی عملیات بسیار قابل توجه بود.
خطیب موقت نماز جمعه تهران عنوان کرد: ایران در این عملیات محدود، قدرت فرماندهی خود را در هدایت پیچیده‌ترین، گسترده‌ترین و پیشرفته‌ترین عملیات پهپادی و موشکی در بالاترین سطح از دقت به نمایش گذاشت.صهیونیست‌ها که با عملیات طوفان الاقصی نخستین شکست اطلاعاتی، امنیتی و نظامی بزرگ را تجربه کرده بودند با اشتباه محاسباتی در حمله موشکی به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران که در حقیقت بخشی از خاک ایران است، با عملیات پیروزمندانه وعده صادق در سوگ فرو ریختن تار و پود افسانه شکست ناپذیری رژیم صهیونیستی نشستند.
حجت الاسلام ابوترابی‌فرد بیان کرد: عصر جدیدی در منطقه آغاز شده است که بازیگران اصلی آن پیروان پیامبر اعظم (ص)، ملل شجاع، معتقد و صبور امت جهان اسلام و ستون فقرات آن محور مقاومت است. نیرو‌های مسلح کشورمان و فرمانده هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با استفاده از تعداد محدودی از نسل‌های قدیمی پهپادها، موشک‌های کروز و بالستیک با کلاهک بارشی موفق شدند با تاکتیک‌های نوین و پیچیده پرتاب‌های خود را از دیوار‌های آتش هشت لایه آمریکا و چهار لایه رژیم صهیونیستی عبور داده و به اهداف مورد نظر به اصابت برسانند. این فرماندهان فرزندان سلحشور امام و بازوان قدرتمند نیرو‌های مسلح کشور و رهبر معظم و حکیم انقلاب اسلامی هستند. : به گزارش شبکه الجزیره رژیم اسرائیل موفق به سرنگونی موشک‌ها و پهپاد‌های ایرانی نگردید و آنها هم که رهگیری شدند به لطف سامانه‌های آمریکا و متحدان او بود.
منبع: خبرگزاری ایسنا
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان